Een andere vernieuwing op het vlak van de opera kwam met ‘Der Ring des Nibelungen’: een reeks van opera’s die rond hetzelfde verhaal werken. Tegelijk introduceerde hij het ‘Leitmotiv’, waarbij de muziek zich loskoppelt van de tekst en meer bij het personnage hoort, ongeacht de tekst die dat personnage zingt. Op die manier krijgt het publiek een beeld van de gedachten en emoties van de personnages, los van hun woorden. Zijn oude liefde voor het toneel lag wellicht mee aan de basis van deze ontwikkeling.
Door zijn huwelijk met Cosima Liszt, was Wagner de schoonzoon van Franz Liszt. Niet alleen hadden zij een grote invloed op de ontwikkeling van elkaar’s stijl, Liszt zorgde ook voor de transcriptie voor piano van verschillende van Wagner’s composities en hij dirigeeerde de première van de opera ‘Lohengrin’ omdat Wagner zelf niet aanwezig kon zijn.
Als persoon is Wagner niet zonder enige controverse. Zijn artikel ‘Das Judentum in der Musik’ is doorspekt van anti-semitisme, wat volgens sommigen het resultaat was van de vele schulden die hij voornamelijk bij Joodse bankiers had. Uit de dagboeken van Cosima Liszt, echter, blijkt dat het vooral onder haar invloed was dat Wagner zich negatief uitliet over de Joden, en na zijn overlijden droeg ze verder bij aan de anti-semtische reputatie van de componist.
